آسیب های شایع پا در کوهنوردی

1) ضربه دیدگی ناخن و بستر ناخن
گاهی خصوصاً زمانی که سایز کفش به درستی انتخاب نشده باشد، فشارهای وارده به انگشتان و ناخنها به حدی است که منجر به بروز خون مردگی در زیر ناخنها و دردهای شدید موضعی می گردد. در چنین شرایطی گهگاه، خونریزی های کوچک زیر ناخن، به کبود و سیاه شدن زیر ناخن می انجامد.
در بعضی افراد تغییر شکل و اندازه ی کف پا در حین ایستادن و فعالیت، بسیار زیاد و بعضاً بالغ بر دو سایز می باشد که قطعاً این افراد به شدت مستعد آسیبانگشتها و ناخنها هستند.
خونریزی و تجمع آن در زیر ناخن، هر چند اندک، با جداکردن ناخن از بستر آن، به درد شدیدی می انجامد که گاهی راه رفتن را دشوار می سازد و نیاز به اقدامات درمانی خاص را طلب می کند .
مهمترین اصل در پیشگیری از بروز این عارضه، انتخاب کفش و سایز مناسب می باشد، در شرایط حاد و چنانچه درد ناشی از افزایش فشار در زیر ناخن بسیار زیاد باشد، می توان با ایجاد یک سوراخ کوچک در سطح ناخن، امکان تخلیه خون و کاهش فشار و درد را فراهم نمود. برای این منظور می توان با حرارت دادن یک سر یک گیره کاغذ یا سوزن و قرار دادن آن بر روی ناخن به سادگی و بدون درد، سوراخ لازم را در سطح ناخن ایجاد نمود .
استفاده از داروهای مسکن مانند استامینوفن به همراه کاستن از میزان فعالیت و استفاده از کفش راحتی و یا دمپایی به درمان سریعتر مشکل کمک می کند .

2)عفونت گوشه ی ناخن (Ingrwing toe nail) 
اعمال فشار بیش از حد به انگشتان پا، چنانچه در موردقبل یاد شد، می تواند باعث فرو رفتن قسمتهای کناری ناخن انگشت شصت پا در نسوج نرمکنار آن گردد. در این شرایط و با اضافه شدن آلودگی میکروبی، زمینه بروز عفونتمهیا شده و درد شدید با ناتوانی در راه رفتن همراه می شود که عدم درمان مناسب این عارضه بهمــــزمن شـــدن و تکرار متناوب آن می انجامد.
حفظ بهداشت پا و نحوه ی درستکوتاه نمودن ناخن (در عین کوتاه بودن نباید از ته و بصورت زاویه دار گرفت) درکنار استفاده از کفش مناسب، از بروز این عارضه پیشگیری می نماید .
در صورت بروز،‌ انگشتان مبتلا را روزانه چندین نوبت با الکل شستشو داده و در محلول آب و نمک گرمقرار دهید. مراجعه به پزشک به جهت تجویز آنتی بیوتیک مناسب الزامی است و در صورتتکرار و مزمن شدن عارضه، گاهی برداشتن قسمتی یا تمامی ناخن به طریق جراحی قطعیترین روش درمان است .

3) عفونت قارچی انگشتان
فضای بین انگشتان پاکه غالباً مرطوب از تعرق و مدتها در جوراب و کفش و به دور از هوای آزاد و نور خورشیدمی باشد، محل بسیار مناسب و شایع برای رشد و تکثیر عفونتهای قارچی می باشد. اینوضعیت خصوصاً در کوهنوردان که ساعات متمادی پا در کفش به فعالیت مشغول هستند متحملتر می باشد. به دنبال استقرار و آلودگی قارچی، علائم بصورت احساس سوزش و بعضاًدرد در بین انگشتان، خصوصاً بین انگشتان چهارم و پنجم بروز می کند. در چنینشرایطی با نگاه مستقیم متوجه ترشحات بد بو و ظهور سفیدک در سطح پوست ناحیه می شویم.
اکثر مبتلایان به جهت خفیف بودن علائم معمولا‌ً توجه کافی به این عارضه نمی کنندو چه بسا ماهها دچار آلودگی باقی می مانند. مزمن شدن این آلودگی می تواند باعثاستقرار عفونت در بقیه نواحی بین انگشتان و بد شکل شدن و ازبین رفتن تقارن انگشتان می گردد.
رعایت بهداشت فردی، شستشوی متناوب پا با آب و صابون و استفاده از جورابهای نخیو پنبه ای به جای استفاده از جورابهایی از جنس مواد مصنوعی، اصول پیشگیری از اینعارضه است به جهت تجویز داروی ضد قارچ به پزشک مراجعه نمایید. لازم به ذکر است کهدرمان عفونتها ی قارچی ناخنها معمولاً طولانی و نیازمند مصرف داروهای تخصصی خوراکی وموضعی است .

4)میخچه انگشتان (Corn) 
وارد شدن فشار زیاد بر پوستقسمتی از انگشت به مرور زمان سبب کلفت شدن (هیپوترفی) پوست در محل فشار می گردد.این عارضه پوستی که میخچه نامیده می شود به تدریج حساس و دردناک می شود و گاهی شدتدرد مانع انجام حرکات روزانه و فعالیتهای ورزشی می شود. انتخاب کفش مناسب کوه چهاز نظر فرم و چه از نظر سایز اهمیت فراوان دارد. درمان میخچه معمولاً برداشتن آنبوسیله ی استفاده از داروهای موضعی و یا در موارد شدید به طریق جراحی است که در هرصورت نیاز است تا به یک پزشک متخصص مراجعه شود .

5)شکستگی انگشتان پا (Toe fracture)
اگر چه بروز شکستگی انگشتان پا آسیب شایعی نیست لیکن درکوهنوردی، به دنبال سقوط سنگ بر روی پنجه پا و یا بد قرار گرفتن نوک کفش در بینسنگها امکان بروز آن وجود دارد. معمولاً در شرایط مناسب درمان این شکستگی ها بهراحتی با فیکس نمودن انگشت آسیب دیده به انگشت بزرگتر مجاور خود به وسیله چسب زخمبندی امکان پذیر است و البته به دنبال آن برای حداقل یک هفته می بایست از پوشیدنکفش خود داری و از دمپایی استفاده شود .

6)سندرم مورتون (Morton s syndrome)
حرکات زیاد و مکرر استخوانهای «متا تارس» خصوصآً‌ در حینراهپیمایی در سطح ناهموار کوهستانی، باعث گیر افتادن و فشرده شدن اعصاب بین آنهامی شود که بتدریج به التهاب موضعی شاخه های عصبی در محل فشار و در ادامه به ایجادیک توده ی عصبی کوچک (به اندازه یک عدس) ‌در محل فشردگی منجر می گردد. چنین تودهای که نورمای مورتون نامیده می شود، در برابر فشردگی بسیار حساس و دردناک است وتحریک آن باعث ایجاد درد، احساس برق گرفتگی در انگشتان و گاهی اختلال حسی به شکلکاهش حس و احساس گزگز در بغل و نوک انگشتان مجاور می گردد. به راحتی قابل درک استکه پوشیدن کفشهای نامناسب خصوصاً تنگ بر ایجاد و پیشرفت این ضایعه تاثیر زیادی دارد.
پیشگیری از بروز این ضایعه ی دردناک و مزاحم در گرو استفاده از کفش مناسب با کفیمستحکم و متناسب با اندازه ی پا و نیز انجام تمرینات کششی و قدرت پنجه و کف پا است.
نکته مهم این است که درمان این عارضه در مراحل اولیه راحت تر است لیکن چنانچه بهآن توجه نشود و بتدریج بر قطر توده عصبی افزوده گردد، درمان قطعی صرفاً‌ برداشتن آنبه طریق جراحی است .

7)استخوانهای متاتارس دردناک – متاتارسالژیا (Meta tarsalgia)
ضعیف بودن عضلات کف پا و وارد شدن فشار زیاد به استخوانهایمتاتارس در پنجه و کف پا، اجازه ی حرکات بیش از حد و خارج شدن از محل ایناستخوانها را میسر می سازد. این حرکات باعث فشرده شدن و سایش بین استخوانهایمتاتارس می شوند که منجر به بروز درد در ناحیه کف و یا روی پا می گردند. این عارضهرا که در واقع التهاب این استخوانها است متاتارسالژیا می نامند. در صورت نیاز بهکارگیری کفی های طبی ویژه در کاهش درد موثر می باشد.

8)دردهای قوس کف پا
مجموعه ای از عضلات لیگامانها، تاندون عضلات، استخوانها و مفاصل کوچک درناحیه کف پا، قوسهای طولی داخلی و خارجی کف پا را تشکیل می دهند. این دو قوس درکف پا مانند ضربه گیر عمل می کنند و وجود آنها امکان انعطاف و تحمل وزن بیشتری رابه پا در حین ایستادن و راه رفتن می دهد. چنانچه یکی از عناصر این قوسها، ضعیفشده یا آسیب ببیند، استخوانهای قوس پا از امتداد خود خارج می شوند و قوس به هم میریزد این اختلال باعث می شود تا فشار و کشش زیادی به نسوج نرم کف پا وارد شود و نیزمفاصل استخوانهای بین کف پا به هم فشرده شوند. 
مجموعه این تغییرات به احساس درد درناحیه قوس کف پا خصوصاً در حین راه رفتن و دویدن و خستگی زود رس پا می انجامد. دراین بین افرادی که بطور مادر زادی دارای قوس کف پای کمتر از حد (کف پای صاف) یابیش از حد هستند، نسبت به بروز این عارضه حساس ترند و به جهت پیشگیری می بایست بانظر پزشک متخصص از کفـهای طبی خاصی استفاده نمایند .
استفاده از کفشهای نا مناسبکوهنوردی که کف داخلی مناسبی ندارند و یا کف نرم و قابل انعطافی دارند مزید به علتو عامل بروز تشدید این عارضه هستند به خاطر داشته باشید که چنانچه کفش خود را بیندو دست خود قرار دهید و با اعمال فشار سعی در خم نمودن تخت آن نمایید،چنانچه ازناحیه ی وسط تخت خم گردد مناسب و استاندارد نیست . در یک کفش خوب با اعمال چنینفشاری، تخت کفش از ناحیه جـــــلو تر (حدود قرار گیری محل پنجه پا) خم مـی شودنه از وسط.
پیشگیری از این عارضه عبارتند از:
1) کنترل و جلو گیری از وزن بدن
2) انجام تمرینات کششی عضلات پشت ساق پا
3) انجام تمرینات کششی و افزایش طول فاشیایکف پا
4) استفاده از کفشهای استاندارد با کفی و تخت مناسب
5) مراجعه زود هنگام بهپزشک متخصص و در صورت بروز عارضه، به جهت درمان سریع و مناسب و جلو گیری از مزمنشدن عارضه که غالبآً مستلزم درمانهای طولانی و دشوار است .

9)دردهایپاشنه پا
یک باند نسبتآً ضخیم و مستحکم از جنس نسج و عضلات بنام فاشیا در کفپا از حدود انگشتان پا شروع شده و به پاشنه پا متصل می شود کوتاه بودن این فاشیا،فشار و کشش زیادی را به محل چسبندگی خود در زیر استخوان پا وارد می سازد. تکراراین فشار و کشش ها سبب بروز التهاب در محل چسبندگی و پیدایش درد پاشنه پا می شود. این درد با راه رفتن و دویدن تدریجاً افزایش می یابد و معمولاً صبح هنگام قبل ازآغاز فعالیتهای روزانه در بیشترین حد خود است.
تکرار زیاد این مکانیسم و اعمالفشار بر این محل چسبندگی فاشیا و استخوان باعث تشکیل زایده ی استخوانی کوچک وخارمانندی می شود که به اصطلاح خار پاشنه نامیده شده است و معمولاً‌ در کلیشه هایرادیوگرافی به وضوح دیده می شود. از علل دیگر دردهای پاشنه پا، تحت فشار قرارگرفتن شاخه های کوچک و حساس عصب کف پایی در زیر و سطح داخلی پاشنه پا می باشد؛ این عارضه همراه با علائمی چون بی حسی و سوزن سوزن شدن نواحی مجاور می گردد. 
استفاده از کفشهاییکه فضای کافی و مناسبی برای پاشنه پا ندارند از عوامل بروز این اختلال محسوب میشوند. انجام تمرینات کششی عضلات پشت ساق پا و فاشیای کف پا به همراه قرار دادنمکرر کیسه های حاوی یخ خرد شده در محل دردناک پاشنه پا، چند نوبت در روز و استفادهاز داروهای ضد درد ساده ای چون آسپرین در کاهش درد و بهبود شرایط بسیار موثرند